|
INDOPEDIA
|
|
De Indische Encyclopedie
|
19406061 Bezoekers
27 Bezoekers online
Deze artikelen zijn ook met een RSS reader te lezen. : https://indopedia.nl/data/nl-articles.xml
DE SPOOR- EN TRAMWEGEN IN NEDERLANDS-INDIË
HOOFDSTUK 5
De Autobusdiensten.
De onderneming, welke in Indië het langst autobusdiensten exploiteert, is de dienst der Staatsspoorwegen. En wel sedert 1917 toen de Landsautodiensten van het Departement van Gouvernementsbedrijven overgenomen werden.
Thans nu de particuliere autoconcurrentie zich vinnig doet gevoelen en alle spoor- en tramweg- ondernemingen voor zoover zij geen eigen autobedrijf oprichtten, er ernstig over denken zich in een of anderen vorm met auto-exploitatie te belasten, is het wel eens interessant na te gaan, hoe men er toe gekomen is om van overheidswege autodiensten in te stellen. In de Palembangsche Bovenlanden geschiedde het vervoer voorheen met karren, bespannen met 3 paarden. Ook werd wel gebruik gemaakt van rijpaarden, in welk geval de bagage met sappi-karren volgde. Het vervoer op de Moesi rivier tusschen Palembang en Moeara Enim geschiedde met hekwielers. In begin 1905 stelde de Resident van Palembang uit overwegingen van bezuiniging op het gouvernementstransport voor om een landsautodienst op te richten. Toen de Regering de plannen goedgekeurd had en enige weggedeelten en rivierovergangen verbeterd waren, kon de dienst half 1907 geopend worden, te beginnen over de trajecten Moeara Enim via Batoe Radja naar Moeara- Doea, Moeara Enim naar Lahat, Lahat naar Pagar Alam en Lahat via Tebing Tinggi naar Moeara Bliti. Gouvernementsreizigers moesten van de post- en extra-auto’s gebruik maken. Particulieren konden met de postauto’s meerijden tegen een vergoeding van ƒ 0.25 per K.M.; voor het gebruik van extra-auto’s werd ƒ 0.50 per K.M. betaald.
Metaalbewerking in een werkplaats van de Staatsspoorwegen.
Geleidelijk werd de dienst uitgebreid; in 1912 ook over Benkoelen, zodat toen een Dwars door Sumatra-verbinding ontstaan was, welke goed voldeed. Een geregelde dienst werd toen over 1074 K.M. onderhouden.
De 1en Mei 1915 werd ook in de Padangsche Bovenlanden een autodienst ingesteld met Fort de Koek tot centrum, welke dienst van Sibolga uit in 1916 reeds Baligé aan het Tobameer bediende.
Had oorspronkelijk de autodienst onder de resident van Palembang geressorteerd, later was hij bij het Departement van Gouvernementsbedrijven getrokken, Dit duurde tot 1 Januari 1917 toen alle autodiensten naar de Staatsspoorwegen overgingen en daar bij den dienst van Eenvoudige Lijnen ondergebracht werden.
Geleidelijk werden de diensten uitgebreid, zodat I Januari 1923 de verbinding tusschen Tapanoeli en Pematang Siantar aan het net der Deli Spoorweg Maatschappij tot stand kwam en de 2e Dwars door Sumatra-route geëxploiteerd werd.
Ook op Java gingen de Staatsspoorwegen enige lijnen openen, zoo het 33 K.M. lange traject Cheribon-Koeningan op 17 November 1918; later uitgebreid tot Tjikidjang. InWest-Java werden de lijnen Tjimahi-Goenoenghaloe, Bandoeng-Lèmbang, Tjiwedej-Soekahati en Tandjoengsari Soemedang in exploitatie gebracht.
Draaierij in een Staatsspoor-werkplaats.
Begin 1926 gingen al deze Javalijnen naar de pas ingestelde provincie West-Java over. Later bleek echter dat zij toch beter door de S.S. geëxploiteerd konden worden. Eind 1928 werden in West-Java de volgende verbindingen onderhouden.
a. Tjimahi-Goenoenghaloe (50 K. M.).
b. Bandoeng-Lembang-Tjikidang (17 K.M.).
c. Tjwedej-Soekahati-Tjigombong (38 K.M.).
d. Tandjoengsari-Soemedang (29 K.M.)
Einde 1928 werd in Zuid-Sumatra nog een dienst onderhouden over 503 K.M., nadat in 1926 een groot aantal lijnen opgeheven was. In dit jaar werd er toe overgegaan om de tot dusver gescheiden exploitaties van Lahat en Benkoelen te vereenigen. De lengte van het net in Midden-Sumatra bedroeg einde 1928 756 K.M., de zetel van het bedrijf bleef in Fort de Koek. Op het lijnvak Sibolga-Pematang Siantar werden in 1927 moderne bussen in dienst gesteld, later ook op het traject Sibolga-Kotta Nopan-Fort de Koek, dat in twee dagen wordt afgelegd.
De Deli Spoorweg Maatschappij onderhield einde 1928 alleen een busdienst op de route Medan-Bras- tagi-Kaban Djahé.
De Nederlandsch-Indische Spoorweg Maatschappij had tusschen 1918 en 1922 een autodienst op het traject Parakan-Wonosobo-Njadiredjo en tusschen 1918—1924 op het traject Toentang-Salatiga. O. a. als gevolg van de slechte bedrijfsresultaten werden deze autodiensten opgeheven. De Samarang Joana Stoomtram Maatschappij opende met ingang van 1 Mei 1927 een reizigers- autodienst van Koedoes over Petjangaan en Japara naar Bangsri en een goederendienst tusschen Petjangaan en Bangsri. Ook werd een reizigersdienst tusschen Semarang en Koedoes ingesteld.
De Oost-Java Stoomtram Maatschappij opende in 1927 een autodienst tusschen Sepandjang en Krian. In 1928 werd aan het autobusbedrijf een belangrijke uitbreiding gegeven, zodat einde van dat jaar de volgende diensten werden onderhouden:
a. Wonokroma-Sepandjang-Krian.
b. Tandjong Perak-Noordpier.
c. Stadstuin-Oedjong (gedurende de avonduren).
d. Willemsplein-Tjantianbrug-Kaliondo.
e. Djombang-Modjoagoeng (in Januari 1929 opgeheven.
f. Station tot passer te Wonkromo.
g. Station tot passer te Modjokerto.
De Pasoeroean Stoomtram Maatschappij onderhoudt met veel succes een eigen autodienst ter bestrijding der particuliere autobusconcurrentie.
De Probolinggo Stoomtram Maatschappij exploiteerde eind 1928 een geregelde autodiensttusschen Kraksaan en Besoeki.
De Modjokerto Stoomtram Maatschappij exploiteerde eind 1928 een autobusdienst Modjokerto" Modjosari, welke in Maart 1929 werd doorgetrokken tot Porrong. In dezelfde maand werden proef" autobusdiensten tusschen Modjosari en Pandaan en tussen Modjosari en Pandan en tussen Modjosari en Delanggoe geopend.
De Madoera Stoomtram Maatschappij opende in 1928 de autobusdiensten Kamal-Bangkalan, Kamal-Kwanjer, Bangkalan-Galis en Kamal- Kwanjar-Pamekasan, in 1929 de dienst Pamekasan- Soemenap.
De Ned. Indische Tramweg Maatschappij opende den 27 en Augustus 1927 een busdienst op de lijn Tanah Abang naar de Harmonie en den 12den October daarna op de lijn Meester Cornelis- Batavia met als nevenlijn Kramat-Kali Besar. Op den I7en December 1927 kwam de lijn Tanah Abang-Karet in exploitatie. Medio 1928 had deze maatschappij 39 autobussen en 15 aanhangwagentjes in bedrijf.
Figuratieve voorstelling lands-autodiensten.
Bron: De koloniale roeping van Nederland - 1930 - De middelen van verkeer in Nederlandsch-Indië, blz 53, 54, 55, 56 en 57
Categorie: - Spoor en Tramwegen
Pagina gelezen 1360 keren
Er heeft nog niemand gereageerd.
Voor meer informatie over nieuws uit de kranten van Nederlands-Indië
La vie est un pélerinage
© 2004-2017
