Buikziekte Algm. opmerkingen en raadgevingen II - Djamu

Verder kan men medicijnen nemen, waarin rabarber of kelembak en kruiden, die de galafscheiding bevorderen, zoals temu lawak, lempuyang, pegagan, kunci, kunci pepet enz. voorkomen.

Rabarber
Latijnse naam: Rheum rhabarbarum Linn.
Familie Polygonaceae

Deze Plant met haar grote bladeren wordt om de eetbare bladstelen tegenwoordig ook in Indonesië voor de Europese tafel gekweekt.
Deze cultuur heeft beneden 1000 m. zeehoogte weinig kans van slagen.
De stelen worden - tot moes gekookt - gegeten en vormen een gezonde spijs met een zacht laxerende werking.

Zie ook Kelembak .

Te gebruiken bij:

    Aambeien of hemorroïden
    Bij buikziekten
    Buikziekte bij volwassenen - Ontlasting van harde stof, omgeven door dof draderig slijm
    Buikziekten bij volwassenen- door inwendige hitte
    Koorts als gevolg van zweren in de ingewanden
    Opium (ontwenning)
    Volwassenen - gevolg van endeldarmontsteking

Kelembak
Latijnse naam: Rheum spec. aut
Familie Polygonaceae

Deze, hier van China ingevoerde wortel, is de rabarber, die bij geen medicijnverkoper ontbreekt.
In Indonesië wordt kelembak niet gecultiveerd, maar komt, in het wild groeiend, wel voor.
Aan de geïmporteerde wortel is de voorkeur te geven.
Een rabarbersoort, n.l. de wordt ook in Indonesië tegenwoordig als groente gekweekt en komt ook wel als sierplant in tuinen voor.

Zie R. Rhabarbarum Linn,Rabarber.

Te gebruiken bij:

    Aambeien of hemorroïden
    Buikziekte bij volwassenen - Ontlasting van harde stof, omgeven door dof draderig slijm
    Buikziekten bij volwassenen- door inwendige hitte
    Galkoorts
    Laxeermiddelen
    Malaria
    Spruw (Indische) • Volwassenen - gevolg van endeldarm ontsteking

rabarber

Temu lawak
Latijnse naam: Curcuma xanthorhiza Roxb.
Familie Zingiberaceae

Dit kruid komt veel in de bossen voor en wel in de warmte.
Ook groeit het op tegalgronden (onbevloeibaar bouwland)
De wortelstok is een zeer bekend medicijn.
Vers doorgesneden is deze in het hart geel.
Oudere wortels krijgen een vuile oranje kleur en bevatten vrij veel olie.
De empu wordt als medicijn gebruikt en de bijwortels leveren een gemakkelijk verteerbaar kindervoedsel.
In losse rode grond kunnen de wortels zeer groot worden.
Wanneer geen verse wortels ter beschikking zijn, kan men zich behelpen met gedroogde. Deze zijn echter niet zo werkzaam.
De verse knollen worden geraspt, het raspsel uitgeperst en het vocht door een doekje gefiltreerd.
Dit moet een nacht blijven staan om te bezinken.
Het bezinksel bevat rauw zetmeel, dat de maag bezwaart en niet moet worden ingenomen, omdat het ook slecht voor de nieren is.
Zij, die bij het gebruik van temu lawak baat vinden, zijn vaak geneigd tot overmatig gebruik.
Dit is echter niet goed en brengt de maag onnodig van streek.
Als men een verse knol neemt ter grote van een eendenei, is dat voor een dagelijkse dosis genoeg.
Men krijgt daarvan een hoeveelheid vocht, om een portglas mede te vullen en dat is ruim voldoende.
De gedroogde knol moet enigszins anders worden behandeld.
Deze snijdt men in dunne schijfjes en trekt daar thee van.

Te gebruiken bij:

    Aambeien of hemorroïden
    Apenpokken, Kinderpokken of Waterpokken
    Buikziekte bij kinderen - tengevolge van vallen
    Buikziekte bij kinderen - veelvuldige slijmerige afgang met bloed
    Buikziekte kinderen - dunne ontlasting met groene of donkere stof er bij
    Buikziekten bij volwassenen- door inwendige hitte
    Diarree of buikloop In hevige mate en meestal een voorbode van leverziekte
    Dysenterie
    Eeltwonden
    Eetlust opwekkend middel
    Gastrische koortsen
    Geelzucht
    Gewrichtsaandoening
    Kindervoeding
    Knokkelkoorts
    Koorts
    Laxeermiddelen
    Leverziekte
    Liesgezwel bij mannen
    Loomheid
    Malaria
    Menstruatie (pijnlijke)
    Miltpijnen
    Netelroos
    Spruw (Indische)
    Tanden krijgen
    Transpireren
    Urineren met bloed
    Volwassenen - Dunne ontlasting alleen 's morgens en na elke maaltijd krampen
    Volwassenen - Ontlasting vrij normaal, doch vergezeld van dun kersrood bloed
    Volwassenen - gevolg van endeldarm ontsteking
    Zog (middelen ter opwekking van het)
    Zwartwaterkoorts
    Eczeem
    Wonden aan de voet

temulawak

Lempuyang emprit, lempuyang pait
Latijnse naam ic Zingiber amarans Bl.
Familie Zingiberaceae

Van de verschillende lempuyang soorten heeft dit kruid de minst forse wortelstokken, die echter het meest op jaha gelijken.

Het sap dat er uit geperst wordt, is eetlust opwekkend, maar zeer bitter.

Te gebruiken bij:

    Bij buikziekten
    Benen (gezwollen) van zwangere vrouwen
    Bleekzucht bij kinderen
    Buikziekte bij kinderen - Dunne schuimige ontlasting
    Buikziekte bij volwassenen, - Dunne ontlasting
    Diarree of buikloop alleen 's morgens
    Diarree of buikloop met waterige ontlasting, vaak geel en soms groen of zwart
    Diarree of buikloop
    Dysenterie
    Eetlust opwekkend middel
    Gal
    Galkoorts
    Gassen
    Gewrichten (pijnlijke)
    Leverziekte
    Loomheid In de ledematen
    Podagra
    Voeten (gezwollen)
    Volwassenen - Dunne ontlasting alleen 's morgens en na elke maaltijd krampen

lempuyan

Gagan
Latijnse naam: Centella asiatica
Familie Umbelliferae

Daun betekent blad of loof. Daun pegagan is een tenger kruid met zeer lange wortelende uitlopers, ook wel gagan-gagan en kaki kuda genoemd.

De niervormige bladeren zitten aan lange stelen in rozetten bijeen.
De bladstelen, die aan de voet een weinig verbreed zijn, zijn soms roodachtig van kleur. Het groeit in het wild op goede grond en zonnig terrein, doch niet boven 2500 m zeehoogte.
In Jakarta is het op de pasars geregeld verkrijgbaar onder den Sundanese naam antanan.
De bladeren worden rauw of gestoomd gegeten.
Men beweert, dat de vruchten reumatiek veroorzaken en daarom is het aan te bevelen, de bloemschermen en eventuele vruchten eerst zorgvuldig te verwijderen.
De verse bladeren smaken peterselieachtig en bitter.
Weinigen vermoeden, dat dit kleine plantje, waarvan de bladeren veel op viooltjesbladeren lijken, zoveel geneeskracht bezit.
Ze moeten bij voorkeur vers worden gebruikt, omdat ze door het drogen veel van hun goede eigenschappen verliezen.

Als voorbehoedmiddel tegen verschillende kwalen is het goed, en deze plant een paar keer per week als sla te eten.

Te gebruiken bij:

    Aambeien of hemorroïden
    Adem (slechte)
    Astmatische benauwdheid als gevolg van zenuwachtigheid
    Bleekzucht bij kinderen
    Bloedzuiverend middel
    Bloedzweer
    Buikziekte bij kinderen - bij het tanden krijgen
    Buikziekte bij kinderen - gevolg van spruw
    Buikziekte bij volwassenen - Ontlasting van harde stof, omgeven door dof draderig slijm
    Buikziekte kinderen - Geringe ontlasting met persingen
    Buikziekte kinderen - dunne ontlasting met groene of donkere stof er bij
    Buikziekten bij volwassenen- door inwendige hitte
    Diarree of buikloop
    Dysenterie
    Eetlust opwekkend middel
    Fluimen (opgeven van)
    Gal (afdrijven van de)
    Gelaatskleur (frisse)
    Hoest (droge)
    Kalmeringsmiddelen
    Knokkelkoorts
    Koorts (aanhoudende)
    Koorts als gevolg van longontsteking, bronchitis of tuberculose
    Koorts als gevolg van overspanning
    Koorts als gevolg van zweren in de ingewanden
    Koorts
    Leverziekte
    Liesgezwel bij mannen
    Longtering
    Maagsappen (opwekken van de)
    Maden
    Neusbloeding
    Ontlasting (branderige)
    Puisten
    Slapeloosheid
    Spruw (Indische)
    Stuipen
    Syfilis
    Urineren met bloed
    Vergiftiging
    Volwassenen - Etterige ontlasting eventueel met bloed
    Volwassenen - Veelvuldige ontlasting van enkel slijm gepaard met krampen en een moe
     gevoel
    Voorbehoedmiddel (Algemeen)
    Wormen
    Hoest
    Wonden van de huid

daun-pegagan

Daun jinten of jintan
Latijnse naam: Coleus amboinicus Lour.
Familie Labiatae

Een kruid met houtachtige stengels, dat tot op 1000 m zeehoogte in tuinen wordt aangeplant.
De vlezige bladeren, die oorzaak zijn, dat de plant ook met de naam daun tebel wordt aangeduid, zijn zeer welriekend en worden gebruikt, om er het hoofdhaar en de kleren onder het wassen te bestrijken.
Op Java heet de plant ook wel daun kucing.

Deze plant bloeit zelden en wordt door stekken vermeerderd.