Metaalbewerking.

Zoals op velerlei ander gebied van kunstnijverheid zijn de inboorlingen van de archipel ook als metaalbewerkers ware kunstenaars.
Met name is dat daar het geval waar de Hindoecultuur heeft ingewerkt.
Uit het Hindoetijdperk zelf dateren tal van gegoten bronzen beeldjes - Hindoegoden voorstellend -welke echter uiteraard (gietwerk) zelden een grote mate van kunstenaarschap bereiken.
Aan in goud en zilver gegoten beeldjes werd blijkbaar meer zorg besteed, daar deze in het algemeen veel fraaier zijn.
Vóór de Hindoeperiode kende men reeds het gieten van wapens in ijzer.
Ook kunstsmeedwerk van ijzer en het drijven van metalen kende men.
Tot op de huidige dag worden op Java nog allerlei voorwerpen van brons (Mal. Soeasa, Jav. proenggoe) vervaardigd.

Veelvuldiger echter werkt men in koper (Mal. tembaga) en messing
(Mal. koeningan, lojan), welke ook buiten Java, vooral op Sumatra, een grote vlucht heeft genomen.
Ook hiervan worden allerlei sieraden, maar vooral gebruiksvoorwerpen vervaardigd, welke vaak uitmunten door schoonheid en vaardig werkmanschap.
Onder de oude - veelal reeds antieke - voorwerpen vindt men meer schoons dan onder de hedendaagse, al heeft men zich beijverd deze enige tientallen jaren geleden in verval geraakte industrie te releveren.
Niet alleen de kunst was in verval maar ook, wat er vermoedelijk mede verband houdt, gebruikte men minderwaardige alliages.
Vooral op Java, in Palembang en in de Padangse Bovenlanden vindt men ongewoon fraaie specimina; in de beide laatstgenoemde streken echter voor zover bekend alleen onder de z.g. antieke voorwerpen.
De kunst is er blijkbaar verloren gegaan.
Aam Sumatra’s westkust vervaardigt men nog wel modellen van de specifiek Minangkabause huizen en rijstschuren in koper-messing, maar deze gegoten voortbrengselen munten niet bepaald uit door schoonheid, hoewel zij gerede aftrek vinden bij Europeanen.
De gebruikte versieringsmotieven verschillen in de drie genoemde gebieden zeer (in het Minangkabause land is de ornamentiek sterk Hindoes), terwijl op Sumatra bijna uitsluitend reliëfmotieven worden gemaakt.
Het is bijna ongelooflijk hoe schitterende resultaten werden bereikt met zeer primitief gereedschap.
Dezelfde sieraden en ook de kleinere gebruiksvoorwerpen worden in goud en zilver vervaardigd.
Ook hier geldt dat de antieke voorwerpen in het algemeen fraaier zijn dan de moderne alsmede de genoemde verschillen in de versieringsmotieven.
Het zilverwerk in Jogjakarta heeft de laatste jaren — onder Europese leiding — veel verbetering ondergaan, zowel ten aanzien van de techniek als wat betreft het zilvergehalte.
Vooral handvatsels van krissen werden in deze metalen vervaardigd (ook meestal Hindoegoden voorstellend), en dan voorzien van edelstenen.
Op dit gebied staat Bali niet achter bij Java.
Filigraanwerk in deze metalen vervaardigt men op Java, Celebes, Atjeh en vooral in de Padangse Bovenlanden.
In ’t laatste gebied, behalve andere voorwerpen, tafeltjes, stoelen enz., vooral ook weer het Minangkabause huis (een volledig stel bestaat uit een zogenaamd adathuis, twee rijstschuren, een moskee, een balai en eventueel een karbauw); wat men aan de deur koopt is slecht.
Het superieure werk leveren nog maar zeer enkelen op bestelling, waarvoor men circa 6 maanden tijd neemt.
Gouden zilversmeden zijn veelal ook kopersmeden.
Ijzersmeden vindt men over de hele archipel; op Java is dit een zeer voornaam ambacht; zij heten daar toekang pandai, d.i. de bekwame werkman. Kunstsmeedwerk komt ook voor, vooral op Java, Bali en Sumatra, waar de klingen van wapens rijk versierd zijn met goud, zilver of messing, maar ook andere voorwerpen worden er fraai gemaakt.
Ook hier zijn vooral de antieke stukken het mooist.
Voor de klingen wordt veelal pamor (Jav. = mengmetaal) gebruikt, afkomstig van meteorieten, waarvan het ijzer is verontreinigd door andere metalen (nikkel, kobalt, enz.).
Hierdoor ontstaan donkere en lichte kleuren, hetgeen een fraai effect geeft, en veelal wordt verward met damasceren.
Het meteoorijzer wordt dan gesmeed tussen twee stukken gewoon ijzer.

Creatie datum: 18/06/2020 09:36
Categorie: - M
Pagina gelezen 509 keren

Reacties op dit artikel

Er heeft nog niemand gereageerd.

Nieuws van den dag uit het voormalig Nederlandsch-Indië

Voor meer informatie over nieuws uit de kranten van Nederlands-Indië

La vie est un pélerinage