Banaan / Pisang
Latijnse naam: Musa paradisiaca Linn.
Familie Musaceae

Onder deze naam worden tal van eetbare pisang soorten gebracht, die behoren tot sterk uiteenlopende cultuurvormen en afstammen van verschillende wilde soorten.

Pisang groeit het best in het warme laagland, maar eist goede grond.
Enkele van de meest bekende soorten zullen hier worden vermeld.

Pisang raja is wel de meest gewilde ooftpisang.
Het is een smakelijke soort, doch voor zwakke magen minder geschikt.
Deze pisang moet vooral goed worden gekauwd.
Het hart is moeilijk te verteren en voor kinderen is deze soort dan ook niet aan te bevelen.

Pisang Ambon is een grote zachte soort, ronder van vorm dan de pisang raja en groen van schil.
Daarom spreekt men ook wel van pisang ijo.
Deze pisang is zeer aromatisch, verkoelend en laxerend en zuivert het lichaam.
Volgens oud Javaans gebruik is het goed, om na de bevalling pisang ijo te eten, om stortingen te voorkomen.
Bij vrouwen, die last hebben van witte vloed, zal die kwaal bij het eten van pisang idjo verergeren.

Pisang suso is wel een van de fijnste soorten.
De vruchten zijn smakelijker, naarmate ze rijper geplukt zijn.
Deze pisang is belangrijk droger dan de twee eerstgenoemde, maar licht verteerbaar en daarom bij uitstek geschikt als kindervoedsel.
Kinderen en volwassenen, die last hebben van slijm in de ontlasting, mogen van deze pisang niet eten.

Pisang mas is een kleine soort, die bij volkomen rijpheid honigzoet smaakt en bijzonder geschikt is voor personen met een moeilijke ontlasting.

Pisang kepok is een stoofpisang.
Hiervan bestaan nog weer verschillende variëteiten, waarvan de pisang kepok cina wel de beste en lekkerste is.
Mits goed rijp, zijn ze voor kinderen zeer aan te bevelen.
Ze worden met schil en al gekookt en warm gegeten met wat boter.
Ook kan men ze stoven met wijn, suiker en kaneel.
Men maakt er ook pisang goreng van of bakt ze in meel.
Gestoofd met gula jawa, is deze pisang ook zeer gezond. Van de variëteit pisang kepok gablok kan men een smakelijke hutspot maken, door ze te staven met aardappelen en spek of vlees.

De pisang biji, ook wel pisang batu en pisang klutuk genoemd, met haar talrijke pitjes wordt niet gegeten, doch uitsluitend als medicijn gebruikt.
Deze pisang wordt overal aangeplant, omdat de bladeren algemeen als pakmateriaal worden gebruikt.

Pisang kidang heeft een rode schil en is zeer verkoelend en laxerend.
Personen met zwakke magen krijgen na het eten van deze vrucht licht last van maagzuur.

Pisang pulut of pisang baji is, zoals de naam reeds aanduidt, in het bijzonder geschikt voor heel kleine kinderen.

Pisang blitung is een soort met zeer grote vruchten, die zeer voedzaam zijn en gunstig werken op de spijsvertering.
Deze groeit voornamelijk in de bergstreken.

Pisang tanduk is een grote stoofpisang, die zeer voedzaam en smakelijk is.
Ze wordt ook wel aan schijfjes gesneden en dan geroosterd gegeten.
Om deze pisang te kunnen roosteren, mag ze niet te rijp zijn.
Ze kan dan als brood worden gegeten met boter en gula jawa. voor kinderen is dit een beter voedsel dan slecht zuur brood.
Als de vrucht goed rijp is, kan men er meel van bereiden, door de aan schijfjes gesneden vruchten te drogen en dan te stampen.
Het fijne meel, dat men zo krijgt, als pap gekookt, is een uitstekend en licht verteerbaar kindervoedsel.

De bongkol, dat is het onderste gedeelte van de schijnstam, van de pisang dat in de grond zit, bevat veel vocht, dat verkoelend is en geneeskrachtige eigenschappen heeft voor mens en dier.
Wanneer de vruchten geoogst zijn, wordt de stam omgehakt.
Men raspt dan een stuk van de bongkol en perst dit raspsel uit.
Een beter middel, om het vocht te verzamelen, is een wijd gat boren in de bongkol, die na het afkappen in den grond blijft.
Daarin verzamelt het vocht zich dan vanzelf.
Men dekt de bongkol af ter voorkoming van verontreiniging en kan het vocht na enige tijd er uit scheppen.

Houders van pluimvee en van kidangs moeten noodzakelijk enkele pisang kepok stammen op hun erf hebben.
Als kippen en duiven bloederig ontlasting hebben, drijft hun natuurlijk instinct hen naar deze stammen.
Ze pikken er in en eten zelfs de afgevallen bloembladeren op.
Kidangs en herten sterven in gevangenschap vaak, omdat ze de verkoelende planten missen, die ze anders zelf in de bossen kunnen opzoeken.
Stelt men ze in de gelegenheid, zich aan zo'n bonggol te goed te doen, dan blijven ze gezond.

In de oude tijd werd een pisang batu stam, die nog niet gebloeid had, omgekapt en het heldere vocht zindelijk opgevangen en gebruikt, om de kraamvrouwen er uitwendig mede te reinigen, waardoor de organen heten te krimpen en stortingen voorkomen zouden worden.