Drukpers.

In Nederland heeft niemand voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te openbaren.
In Ned.-Indië werd bij art. 110 van het Regeringsreglement, overgenomen in art. 164 van de Indische Staatsregeling, niet meer bepaald dan dat de regeling van het regeringstoezicht op de drukpers opgedragen is aan een algemene verordening, die het openbaren van gedachten en gevoelens doormiddel van de drukpers in Indië geen andere belemmering in de weg zou mogen leggen, dan die welke tot verzekering van de openbare orde nodig geoordeeld werd.
Een verbod van censuur, dat de vrijheid van drukpers verzekert, gelijk de Grondwet dat voor Nederland waarborgt, bestaat derhalve niet voor Ned.-Indië.
In het belang van de ,,Nederlandse” drukkers en boekhandel bepaalde het Regeringsreglement (en thans de Indische Staatsregeling) dat in het moederland gedrukte stukken onbelemmerd zullen worden toegelaten behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens regels bij algemene verordening te stellen.
Voor de binnenlandse pers kwam nu bij algemene maatregel van bestuur van 1856 no. 74 een drukpersreglement tot stand, dat in het moederland grote verontwaardiging wekte en zelfs tot ,,een gewrocht van de duisternis" werd bestempeld.
Immers voor het toezicht op in Indië te drukken stukken werden daarin tal van preventieve maatregelen opgenomen, welke mogelijkheid van censuur boden.
Ten einde deze enigszins te verzachten gaf een kroonordonnantie van St. 1858-73 een zgn. authentieke uitlegging van enkele van die voorschriften.
Maar pas bij algemene maatregel van bestuur van 1906, 270 is het gehele preventieve toezicht uit het drukpersreglement gelicht, waardoor ook Ned.-Indië drukpersvrijheid kreeg.
Noodgedwongen werd echter weer bij ordonnantie van 1931, 394 een regeling gegeven tot beteugeling van persexcessen, welke ten aanzien van periodiek verschijnende drukwerken de Gouverneur-Generaal diep ingrijpende rechten verleent.
Hij toch kan, indien dit naar zijn oordeel tot verzekering der openbare orde gevorderd wordt, na de Raad van Indië gehoord te hebben, aan de uitgever van een bepaald periodiek verschijnend drukwerk een gemotiveerde waarschuwing geven, inhoudend dat bij voortgaande stelselmatige gezagsondermijning en ophitsing, een verbod om verder te verschijnen voor het periodiek zal worden uitgevaardigd.
Deze maatregel gaat derhalve uit van de administratieve macht, zonder tussenkomst van de rechter. Zij geldt voor een tijdsduur van één jaar, tenzij de Gouverneur-Generaal haar eerder intrekt, omdat zij z.i. niet meer nodig is.
Helpt de waarschuwing niet, dan kan de Gouverneur-Generaal, eveneens na raadpleging van de Raad van Indië, het verschijnen van het periodiek voor bepaalde termijnen verbieden.
In de toelichting, niet in de tekst van de ordonnantie, wordt de toepassing van deze regeling beperkt tot ,,tijden van spanning”.
Bij St. 1900, 317 en 318 j 1931. 168 zijn voorts bepalingen vastgesteld tot tegengang van de invoer en de verspreiding binnen Ned.-Indië van gevaarlijke “buitenlandse” drukwerken.
G.B. 31-1-1920 no. 3 verbiedt de invoer van pamfletten en andere drukwerken, waarin wordt aangespoord tot het plegen van strafbaar gestelde handelingen of tot verzet dan wel aantasting van het bestaande openbaar gezag in Nederland, Ned.-Indië of elders.
Ten slotte kan de Gouverneur-Generaal het door middel van de drukpers verspreiden van berichten omtrent bewegingen van troepen en schepen verbieden krachtens St. 1905, 88e 379.
In Indië verschijnen thans in de Nederlandse taal een dertigtal dagbladen, een 50 weekbladen en een 90 maandtijdschriften.
In de inheemse talen een twintigtal dag-, en 50-tal weekbladen en een 130 maandtijdschriften.
De Christelijke pers, deels in het Maleis verschijnend, telt een 25 dag- en een tiental week- en maandbladen.

Creatie datum: 20/09/2017 17:09
Categorie: - D
Pagina gelezen 816 keren

Reacties op dit artikel

Er heeft nog niemand gereageerd.

Nieuws van den dag uit het voormalig Nederlandsch-Indië

Voor meer informatie over nieuws uit de kranten van Nederlands-Indië

La vie est un pélerinage