|
INDOPEDIA
|
|
De Indische Encyclopedie
|
20191591 Bezoekers
37 Bezoekers online
Deze artikelen zijn ook met een RSS reader te lezen. : https://indopedia.nl/data/nl-articles.xml
Maden III – Djamu
Een middel, waarbij oud en jong baat zullen vinden, is het volgende;
Neem vier of vijf takjes ketepeng cina met een stuk kelemba van een vinger lang en een halve vinger breed, wat asem en wat gula jawa, zet dat met een splitglas water op en laat het tot op de helft verkoken. Het aftreksel wordt op de nuchtere maag ingenomen. Deze dosis is genoeg voor een volwassen. Kinderen geeft men naar verhouding minder. Dit drankje werkt laxerend.
Stamp de blaadjes van drie gagan plantjes, doe daar een paitglaasje water en wat zout bij en wring het door een doekje. Dit vocht geeft men het kind vijf dagen achtereen op de nuchtere maag.
Bij kinderen kan met voor het naar bed gaan, het fondament in smeren met een zalfje, dat men maakt van olie en bladmoes van jarak pager. Men kan de volgende morgen de maden met wat watten wegvegen.
Ketepeng Cina
Latijnse naam: Senna alata (L.) Roxb.
Naam in het boek: Cassia alataL
Familie: Fabaceae-Caesalpinioideae (Leguminosae,Caesalpiniaceae)
Een heester, die tot op 1400 m zeehoogte op Java voorkomt en bij voorkeur op vochtige plaatsen groeit. Hij wordt ook wel als sierheester gekweekt.
Bij Australische paarden geneest men schurft, door de huid twee maal daags in te wrijven met een mengsel van de bladeren van ketepeng cina en sirihkalk.
De plant wordt uit zaad gekweekt.
Een variëteit, die wat forser is met zeer ,donker paarse stelen en nerven en donker oranje bloemen, wordt ketepeng kebo genoemd.
Gebruikt bij:
- Eeltwonden
- Huiduitslag
- Laxeermiddelen
- Maden
- Panu Kemibang
- Ringworm
Asem of tamarinde
Latijnse naam: Tamarindus indica Linn
Familie: Leguminosae-Caes
Dit is de tamarindeboom, die op Java in de laagvlakte algemeen voorkomt vooral langs de wegen.
In de tijd, dat de rijpe peulen afvallen, ziet men de Javaanse vrouwen, die naar de pasar gaan, de asemvruchten, die ze op hun weg zien liggen, oprapen.
Asem wordt in de keuken veelvuldig gebruikt en komt ook voor in de meeste rijsttafelgerechten.
Asem bevordert de verteerbaarheid van vlees en neemt de onaangename lucht van vis weg.
Van de vruchten maakt men gelei en jam en ook kan er een verfrissende stroop mede bereid worden.
Asem kawak heten de overjarige vruchten, die voor medicinale doeleinden geprefereerd worden boven verse.
(Een bij paarden en nauw verwante soorten voorkomende infectieziekte, veroorzaakt door de bacterie Loeffleria (Mallomyces) mallei,
meestal beginnend met ontsteking van het neusslijmvlies)
's Morgens geeft men het paard een hoeveelheid als een eenden- ei, vermengd met zoveel water, als in een aer blanda (spuitwater) fles gaat.
Gebruikt bij:
- Aambeien dunne ontlasting zonder bloed volwassenen
- Buikziekte volwassenen door inwendige hitte
- Lichte cholera
- Droge hoest
- Jeuk
- Kraamvrouwenkoorts
- Laxeermiddelen
- Maden
- Malaria
- Mazelen
- Pijnlijke menstruatie
- Naweeën
- Netelroos
- Spaanse pokken
- Pokken
- Puisten
- Puisten in het gezocht
- Uitslag op het hoofd
- Uitslag
- Dunne ontlasting met bloed
- Witte vloed
- Het opwekken van zog
- Zwangerschap
- Eczeem
- Jeukerige wonden
- Wonden aan de voet
Gula Jawa (Djawa) / Javaanse suiker
Aren, arenpalm, suikerpalm
Latijnse naam: Arenga pinnata Mer.
Familie: Palmae
Palmsuiker is een product wat veel in de Indische, Thaise en Vietnamese keuken wordt gebruikt.
Je vindt het in zowel zoete als hartige gerechten.
In Indonesië staat het bekend als “gula jawa” wat in het Nederlands Javaanse suiker betekent.
Er zijn verschillende soorten, de palmsuiker uit het sap van de arenpalm (gula aren), uit het sap van suikerriet (gula tebu), uit het sap van de kokospalm (gula kalapa) en uit het sap van de lontarpalm (gula siwalan).
De bewoners stellen de gula kalapa het meest op prijs.
De gula aren ruikt het lekkerst. Het palmsap wordt afgetapt; het rietsap door persing verkregen.
Het koken van de suiker uit dit sap gaat voor alle soorten vrijwel op dezelfde wijze. De verkregen suiker is nooit geheel zuiver.
Ze ziet donker geel tot bruin en heeft steeds een bijsmaak, die vaak zeer aangenaam en geurig is, dit is dan ook de reden dat de gula jawa vaak wordt geprefereerd boven de zuivere kristalsuiker, zoals de Europese fabrieken die maken.
Uit de bloeikolven wordt het palmsap getapt, waaruit door indampen de gula aren of arensuiker wordt bereid.
Van de zaden van de arenpalm worden de geliefde glibbertjes gemaakt, een confituur bekend onder de naam van kolang kaling.
Uit het merg van de arenpalm wordt meel bereid op dezelfde wijze als sago wordt gewonnen.
Op Java noemt men dit med pati, dat zoveel betekent als het Hollandse bloem.
Dit meel is zeer licht verteerbaar en bijzonder geschikt als voedsel voor buiklijders.
Als het goed gedroogd is, kan het jarenlang worden bewaard.
De arenpalm levert bovendien nog het injuk, ook wel kortweg juk geheten. Dat zijn de zwarte borstelige vezels, die tussen de bladstelen groeien en waarvan touw en borstelwerk wordt gemaakt.
Het rot zeer moeilijk en blijft ook in de grond zeer lang goed.
Het wordt gebruikt, om de ondereinden van palen te omwinden, die in de grond staan en daardoor een bescherming hebben tegen rajap.
In het binnenland wordt het veel gebruikt als dakbedekking.
Bij waterkeringen dient het tussen de stenen, om het zand vast te houden en uitspoelen tegen te gaan.
Verder doet men een plukje ijuk onder in de bloempotten, waardoor het uitlozingsgat vrij blijft. Verschures, varens en begonia's groeien dan het best.
Gebruikt bij:
- Blaassteen
- Slijm
- Suikerziekte
- Tanden krijgen
- Aambeien
- Abcessen
- Bedplassen
- Steenpuisten
- Buikziekte bij zuigelingen
- Dysenterie
- Eetlust opwekkend
- Uitschieten van fondament
- Heesheid
- Kraamvrouwenkoorts
- Laxeermiddelen
- Maden
- Pijnlijke menstruatie
- Ontlasting
- Puisten
- Spruw
- Transpiratie middel
- Verkoudheid op de borst
- Wormen
- Zogen
- Eczeem
- Hoest
- Branderige en zwerende wonden
Gagan
Latijnse naam: Centella asiatica
Familie: Umbelliferae
Daun betekent blad of loof. Daun pegagan is een tenger kruid met zeer lange wortelende uitlopers, ook wel gagan-gagan en kaki kuda genoemd.
De niervormige bladeren zitten aan lange stelen in rozetten bijeen.
De bladstelen, die aan de voet een beetje breder zijn, zijn soms roodachtig van kleur.
Het groeit in het wild op goede grond en zonnig terrein, maar niet boven 2500 m zee hoogte.
In Jakarta is het op de pasars geregeld verkrijgbaar onder de Sudanese naam antanan.
De bladeren worden rauw of gestoomd gegeten. Men beweert, dat de vruchten reumatiek veroorzaken en daarom is het aan te bevelen, de bloemschermen. Een scherm (umbella) is een bloeiwijze waarbij alle zijassen (bloemstelen) uit één punt ontspringen) en eventuele vruchten eerst zorgvuldig te verwijderen.
De verse bladeren smaken peterselieachtig en bitter. Weinige vermoeden, dat dit kleine plantje, waarvan de bladeren veel op viooltjes bladeren lijken, zoveel geneeskracht bezit.
Ze moeten bij voorkeur vers worden gebruikt, omdat ze door het drogen veel van hun goede eigenschappen verliezen.
Als voorbehoedmiddel tegen verschillende kwalen is het goed, en deze plant een paar keer per week als sla te eten.
Gebruikt bij:
- Aambeien of hemorroïden
- Adem (slechte)
- Buikziekten -
- Astmatische benauwdheid als gevolg van zenuwen
- Bloedarmoede (bleekzucht) bij kinderen
- Bloedzuiverend middel
- Steenpuisten
- Buikziekte bij kinderen - bij het tanden krijgen
- Buikziekte bij kinderen - gevolg van spruw
- Buikziekte bij volwassenen - ontlasting van harde stof, omgeven door dof draderig slijm
- Buikziekte kinderen - geringe ontlasting met persingen
- Buikziekte kinderen - dunne ontlasting met groene of donkere stof er bij
- Buikziekten bij volwassenen- door inwendige hitte
- Diarree of buikloop
- Dysenterie
- Eetlust opwekkend middel
- Slijm (opgeven van)
- Gal (afdrijven van de)
- Gelaatskleur (frisse)
- Hoest (droge)
- Kalmeringsmiddelen
- Knokkelkoorts
- Koorts (aanhoudende)
- Koorts als gevolg van longontsteking, bronchitis of tuberculose
- Koorts als gevolg van overspanning
- Koorts als gevolg van zweren in de ingewanden
- Koorts
- Leverziekte
- Liesgezwel bij mannen
- Longtering
- Maagsappen (opwekken van de)
- Maden
- Neusbloeding
- Ontlasting (branderige)
- Puisten
- Slapeloosheid
- Spruw (Indische)
- Stuipen
- Syfilis
- Urineren met bloed
- Vergiftiging
- Volwassenen - etterige ontlasting eventueel met bloed
- Volwassenen - veelvuldige ontlasting van enkel slijm gepaard met krampen en een gevoel van uitputting
- Voorbehoedmiddel (algemeen)
- Wormen
- Hoest
- Wonden van de huid
Jarak pager
Latijnse naam: Jatropha curcas Linn.
Familie: Euphorbiaceae
Deze grote heester wordt op Java veel voor pagers gebruikt.
Een andere naam op Java is jarak in of jarak cina. In de Maleise streken zegt men ook wel jarak wolanda.
De zaden, die veel olie bevatten, zijn enigszins giftig.
Ze zijn egaal dof zwart en na drogen vol kleine barstjes, waardoor ze gemakkelijk te onderscheiden zijn van de echte jarakzaden, die gevlekt zijn, doch volkomen glad blijven.
Het gebruik van deze zaden verwekt braking, afgang en duizeligheid.
De ogen van de patiënt gaan diep in de kassen liggen, het koude zweten breekt hem uit en de polsslag wordt merkbaar flauwer.
De verschijnselen hebben veel weg van een cholera-aanval.
Soms worden deze zaden wel met boos opzet toegediend, om iemand een chronische diarree te bezorgen, wat de dood als gevolg kan hebben. Een tegengif is brandewijn.
Ook de olie uit de zaden is voor inwendig gebruik giftig.
Bij insnijding scheidt de schors een waterig vocht af, dat helderder is naar gelang men een jongeren stam heeft.
Aan de lucht wordt het troebel.
Het is een drastisch purgeermiddel en wordt ook gebruikt als mondspoeling bij bloedend tandvlees.
Gebruikt bij:
- Kiespijn
- Maden
- Ontlasting (moeilijke)
- Vergiftiging
- Wonden van de huid
Waarschuwing: neem altijd eerst contact op met uw huisarts voordat u
gebruik maakt van de informatie, middelen en of (be)handelingen op deze website.
Categorie: - M Ziekte & Kwalen
Pagina gelezen 635 keren
Er heeft nog niemand gereageerd.
Voor meer informatie over nieuws uit de kranten van Nederlands-Indië
La vie est un pélerinage
© 2004-2017
